Nużeniec – przyczyna dokuczliwej choroby oczu i skóry

Nużyca (demodekoza) jest przewlekłą chorobą pasożytniczą, którą wywołuje należący do roztoczy nużeniec (Demodex spp. – od gr. demos – skóra i dex – robak). Choroba ta dotyka zarówno ludzi, jak i zwierzęta. Zarażanie człowieka powiązane jest z dwoma gatunkami: nużeńcem ludzkim (Demodex folliculorum) i nużeńcem krótkim (Demodex brevis).

Nużeniec bytuje w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych, w szczególności w okolicy twarzy i owłosionej skóry głowy. Pasożyty najliczniej umiejscawiają się w okolicy nosa, dookoła oczu, na czole, brodzie oraz w bruździe nosowo-wargowej. Rzadziej natomiast występują na dłoniach, stopach lub sutkach.

Do zarażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z zarażonym lub poprzez przedmioty codziennego użytku, takie jak odzież, kosmetyki, czy przybory do czesania. Warto też wiedzieć, że zwiększone ryzyko zarażenia nużeńcem występuje w trakcie zabiegów kosmetycznych i fryzjerskich. Prawdopodobnie do zarażenia może dojść również za pośrednictwem kurzu, w  którym mogą znajdować się jaja pasożyta.

Co ciekawe, częstość występowania nużeńców u ludzi wzrasta wraz z wiekiem: jest niska u dzieci, natomiast u osób powyżej 70 r.ż. obecność tych pasożytów jest obserwowana u ponad 90% populacji.

Nużeniec – objawy zarażenia

W większości wypadków nużeniec pozostaje niezauważony, a zarażenie przebiega bezobjawowo. Zmiany chorobowe pojawiają się na skutek blokowania przez pasożyta ujść gruczołów łojowych oraz powstawania miejscowej reakcji zapalnej.

Symptomy choroby występują zazwyczaj u ludzi z grup ryzyka. Należą do nich:

  • alergicy
  • ludzie starsi, po 70 r.ż.
  • osoby z obniżoną odpornością
  • pacjenci po kuracjach antybiotykowych
  • narażeni na ciągły stres
  • osoby ze stanami zapalnymi skóry
  • posiadacze cery łojotokowej
  • osoby z zaburzeniami gospodarki hormonalnej lub lipidowej

Objawy, które pojawiają się u osób dotkniętych demodekozą, mogą być mylone z chorobami o innym podłożu np. z alergiami. Niejednokrotnie powoduje to bardzo długotrwałe poszukiwanie przyczyny dolegliwości i, co za tym idzie, wizyty w kolejnych gabinetach lekarskich.

Najczęstsze objawy nużycy, na które skarżą się pacjenci to:

  • swędzenie i zaczerwienie powiek
  • uczucie ciała obcego w oku
  • zespół suchego oka (ZSO)
  • nadmierne łzawienie
  • nierówny wzrost rzęs oraz ich wypadanie
  • zaostrzenie trądziku różowatego nie poddające się leczeniu

Co więcej, u chorych na nużycę oczną występuje zwiększone ryzyko zakażeń bakteryjnych,  co może prowadzić do nawracających jęczmieni i gradówek.

Jak wykryć nużeńca? Diagnostyka laboratoryjna w kierunku nużycy (demodekozy)

Diagnostyka zarażenia nużeńcem polega na mikroskopowej ocenie materiału pobranego od pacjenta z miejsc, w których podejrzewamy obecność pasożyta. W preparacie poszukuje się postaci dorosłych, larwalnych i/lub jaj nużeńca.

Fot. 1 – Jajo nużeńca

nużeniec

Fot. 2 – Nużeniec – dorosły osobnik

Badanie w kierunku nużycy ocznej

Próbką do badania są rzęsy pobrane za pomocą pincety z górnej i dolnej powieki obu oczu.

Badanie w kierunku nużycy skórnej

Próbką do badania są zeskrobiny ze skóry z miejsc zmienionych.

badanie w kierunku nużeńca

Jak przygotować się do badania?

  • W dniu badania nie należy nakładać makijażu – skóra musi być czysta, bez kremu, pudru, fluidu i tuszu do rzęs.
  • Na 7 dni przed badaniem nie należy stosować leków miejscowych (dopuszczalne mycie twarzy letnią wodą z niewielką ilością mydła)
  • Badanie można wykonać po upływie co najmniej 14 dni od odstawienia leków doustnych stosowanych przeciwko trądzikowi różowatemu (np. doksycyklina, tetracyklina, metronidazol)

Badanie może być wykonywane:

  • bez skierowania od lekarza
  • wielokrotnie
  • bez uprzedniego wykonywania dodatkowych badań
  • u kobiet i mężczyzn w różnym wieku
  • także u dzieci, w szczególności w przypadkach przewlekłego zapalenia spojówek i brzegów powiek oraz nawracających gradówek
  • u pacjentów z podejrzeniem trądziku różowatego

Wynik badania

Dla rozpoznania nużycy wynik dodatni badania (obecność postaci dorosłych, larwalnych i/lub jaj nużeńca) musi być powiązany z obrazem klinicznym.

Badanie umożliwiające wykrycie nużeńca wykonasz w ALAB laboratoria – sprawdź szczegóły!

Zapraszamy też do obejrzenia krótkiego filmu na temat diagnostyki nużycy:

Elwira Zawidzka
Elwira Zawidzka
Specjalista mikrobiologii medycznej, diagnosta laboratoryjny, członek Zespołu ds. Kontroli Zakażeń Szpitalnych. Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i Akademii Leona Koźmińskiego.

Social

80,323FaniLubię
1,373ObserwującyObserwuj
16,812SubskrybującySubskrybuj
akcja profilaktyczna

Przeczytaj też