27 maja obchodzimy Dzień Diagnosty Laboratoryjnego. Czym dokładnie zajmują się przedstawiciele tego zawodu? Jakie wymagania trzeba spełnić, by móc pracować jako diagnosta laboratoryjny? Czy tylko diagności laboratoryjni mogą badać próbki? Tego wszystkiego dowiesz się z poniższego artykułu.
Diagnosta laboratoryjny jest pracownikiem ochrony zdrowia, którego zawód regulowany jest Ustawą o diagnostyce laboratoryjnej z dnia 27 lipca 2001 r. W tym roku mija dokładnie 20 lat od usystematyzowania standardów oraz warunków wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego oraz realizowania czynności diagnostyki laboratoryjnej w medycznych laboratoriach diagnostycznych (MLD). Również 20 lat temu powołano samorząd diagnostów laboratoryjnych – Krajową Izbę Diagnostów Laboratoryjnych.
Jakie kwalifikacje musi mieć diagnosta laboratoryjny?
Praca diagnosty laboratoryjnego wiąże się z dużą odpowiedzialnością, w związku z czym wymaga odpowiedniego wykształcenia i kwalifikacji. O tym, kto może samodzielnie wykonywać czynności diagnostyki laboratoryjnej dowiadujemy się z Ustawy o diagnostyce laboratoryjnej. Są to:
- diagnosta laboratoryjny, który ukończył jednolite studia magisterskie na kierunku analityka medyczna. Kierunek ten można obecnie studiować na 12 uniwersytetach medycznych w Polsce.
- osoba posiadająca tytuł zawodowy lekarza i prawo wykonywania zawodu lekarza po ukończeniu specjalizacji
- osoba, która ukończyła studia na kierunku:
- biologia lub farmacja i uzyskała tytuł zawodowy magistra
- chemia lub biotechnologia i uzyskała tytuł zawodowy magistra lub magistra inżyniera
- weterynaria i uzyskała tytuł zawodowy lekarza weterynarii oraz dodatkowo ukończyła dwuletnie kształcenie podyplomowe, potwierdzone egzaminem
- osoba posiadająca kwalifikacje do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego, które uzyskała w państwie członkowskim Unii Europejskiej
- osoba, która posiada stan zdrowia umożliwiający wykonywanie zawodu diagnosty laboratoryjnego oraz posiada pełną zdolność do czynności prawnych
Dodatkowo każdy diagnosta laboratoryjny musi uzyskać wpis na Listę Diagnostów laboratoryjnych, uzyskując prawo wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego – tzw. PWZDL, który zawsze widnieje na wyniku z badań laboratoryjnych. Lista diagnostów laboratoryjnych jest dostępna na stronie https://rdl.ezdrowie.gov.pl/ oraz https://kidl.org.pl/diagnostic/search. Poświadczeniem uzyskania PWZDL jest dokument Prawo Wykonywania Zawodu Diagnosty Laboratoryjnego:
Czym zajmuje się diagnosta laboratoryjny?
Samodzielne wykonywanie badań laboratoryjnych obejmuje szeroki zakres realizowanych czynności. Podpis diagnosty laboratoryjnego na wyniku jest potwierdzeniem, że cały proces przebiegu badania: od pobrania, po transport próbki, przyjęcie, przechowywanie, zastosowanie metod badawczych, zapewnienie jakości badań laboratoryjnych, przedstawienie i wydanie sprawozdania z badań laboratoryjnych został wykonany z obowiązującymi standardami w medycznych laboratoriach diagnostycznych. Fakt ten gwarantuje uzyskanie wiarygodnego wyniku, który ma ogromne znaczenie dla procesu diagnostycznego, doboru metod leczenia pacjenta (jeśli jest to konieczne), a także profilaktyki zdrowotnej.
Być może nie wiedziałeś, że w laboratorium, oprócz diagnostów laboratoryjnych, badania próbek biologicznych mogą wykonywać także przedstawiciele innych zawodów. Jednak do autoryzacji sprawozdań z badań, czyli wydania ostatecznego wyniku dla pacjenta, jest uprawniony tylko diagnosta laboratoryjny.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinno odpowiadać Medyczne Laboratorium Diagnostyczne, wskazuje wykaz kwalifikacji niezbędnych do wykonywania zadań zawodowych na poszczególnych stanowiskach pracy w laboratorium (tabela 1).
Kwalifikacje wymagane na różnych stanowiskach pracy w laboratorium
| Stanowisko | Wymagane kwalifikacje | Liczba lat pracy w zawodzie lub inne dodatkowe kwalifikacje |
| Starszy asystent diagnostyki laboratoryjnej | Tytuł zawodowy diagnosty laboratoryjnego oraz tytuł specjalisty lub specjalizacja II s topnia w dziedzinie właściwej dla diagnostów laboratoryjnych | 7 lat pracy w zawodzie diagnosty laboratoryjnego |
| Asystent diagnostyki laboratoryjnej | Tytuł zawodowy diagnosty laboratoryjnego oraz tytuł specjalisty lub specjalizacja I s topnia w dziedzinie właściwej dla diagnostów laboratoryjnych | 5 lat pracy w zawodzie diagnosty laboratoryjnego |
| Młodszy asystent diagnostyki laboratoryjnej | Tytuł zawodowy diagnosty laboratoryjnego | 3 lata pracy w zawodzie diagnosty laboratoryjnego |
| Diagnosta laboratoryjny | Tytuł zawodowy diagnosty laboratoryjnego | |
| Starszy technik analityki medycznej | Ukończenie liceum medycznego, technikum lub szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego technika analityki medycznej lub ukończenie szkoły policealnej i uzyskanie tytułu zawodowego technika medycznego analityki | 3 lata pracy w zawodzie technika analityki medycznej |
| Technik analityki medycznej | Ukończenie liceum medycznego, technikum lub szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego technika analityki medycznej lub ukończenie szkoły policealnej i uzyskanie tytułu zawodowego technika medycznego analityki | |
| Starszy laborant diagnostyki laboratoryjnej | Co najmniej wykształcenie średnie | co najmniej 5-letnie zatrudnienie na stanowisku laboranta przed dniem wejścia w życie rozporządzenia |
| Laborant diagnostyki laboratoryjnej | Co najmniej wykształcenie średnie | Zatrudnienie na stanowisku laboranta przed dniem wejścia w życie rozporządzenia |
| Starsza pomoc laboratoryjna, Starsza salowa | Podstawowe wykształcenie oraz przeszkolenie w miejscu pracy | 3 |
| Pomoc laboratoryjna, salowa | Podstawowe wykształcenie oraz przeszkolenie w miejscu pracy | 7 |
| Starszy asystent | Tytuł zawodowy magistra oraz tytuł specjalisty w odpowiedniej dziedzinie właściwej dla stanowiska lub stopień naukowy doktora, lub studia podyplomowe, właściwe dla powierzonych zadań na stanowisku pracy | 5 |
| Asystent | Tytuł zawodowy magistra oraz tytuł specjalisty w odpowiedniej dziedzinie właściwej dla stanowiska lub stopień naukowy doktora, lub studia podyplomowe, właściwe dla powierzonych zadań na stanowisku pracy | 5 |
| Młodszy asystent | Tytuł zawodowy magistra lub inny równorzędny | |
| Starsza sekretarka medyczna, starsza rejestratorka medyczna | Średnie wykształcenie | 5 |
| Rejestratorka medyczna, sekretarka medyczna | Średnie wykształcenie |
